Liberating Structures Nedir?

Liberating Structures, toplantıları ve konuşmaları kolaylaştırmak için Henri Lipmanowicz ve Keith McCandless tarafından önerilen bir uygulama listesidir. İnsanların birlikte nasıl çalışabildiklerini bulmaları ve tasarlamaları için sunulan 33 farklı alternatifili bir listedir. Bu alternatifli yaklaşım hem pratik hem de uygulanması kolaydır. Her seviye çalışan için (Executive seviyesi de dahil) kullanılabilir. Uzun eğitimler veya özel yetenekler gerekmez. Ustalık sadece uygulamaktan geçer. 💪

Liberating Structures, herkesin fasilite edebileceği bir yapıdadır. Bu yüzden de dedike bir fasilitor gerektirmez. Liberating Structures nasıl uygulanacağına dair talimatların tamamı sitesinde ve kitabında yazmaktadır. Web sitesinde, LS menu altında tüm aktiviteler listelenmiş ve açıklanmıştır.

Peki Liberating Structures’i öne çıkaran değer nedir?

Organizasyonlarda ve/ya gruplarda varsayılan olarak kabul edilmiş 5 geleneksel mikro yapı vardır:

• Sunumlar (Presentations)
• Durum Raporu (Status Report)
• Açık Tartışmalar (Open Discussions)
• Yönetilen/Kontrol altına alınan tartışmalar (Managed Discussions)
• Beyin Fırtınaları (Brainstorms)

Bunlardan bazıları ya çok kısıtlayıcı (sunumlar, yönetilen tartışmalar, durum raporları) ya da ucu çok açık (açık tartışmalar ve beyin fırtınası) yapıdadır. Kısıtlayıcı olması, fikirlerin açığa çıkmamasına; ucu açık olması da odağı kaybetmeye yol açar.

Liberating Structures ise, dağılmış bir kontrolü benimseyip, sonraki adımları şekillendirmek için daha adil ve daha fazla sayıda insanı içerecek şekilde tasarlanmıştır. Sağladığı faydaları ise; daha yenilikçi bir yaklaşım (Innovation), yüksek katılım, şeffaf bir ortam, bir amaç için odaklanmak, eğlenmek vb. sıralayabiliriz. Tabii ki deneyimledikçe daha da net anlaşılacaktır.

Liberating Structures Menü

Aşağıdaki menü, LS’in 2.2 versiyonunu göstermektedir. Eğer LS konusuda yeniyseniz, basit olanlardan başlamak tavsiye ediliyor. – Her konuda olduğu gibi 😎

Bu tablo şeklindeki LS menü, sol sütten başlayıp sağ alta doğru daha karmaşık olacak şekilde sıralanmıştır. Dolayısı ile yeni başlayanlar için önerilenler, 1-2-4-All ve/ya Impromptu Networking olur genelde. Daha karmaşık yöntemler de çoğunluklar bu basit yapıdaki yöntemleri yapı taşı olarak kabul eder ve onlar üstüne kuruludur.

Tüm Liberating Structures uygulamaları aynı formatta tanımlanmıştır.

• Bir simge ve isim ile temel özelliklerini ifade eden kısa bir etiket.
• Neyin mümkün olduğu – Bu LS uygulanarak neyi başarabileceğinizi açıklayan bir paragraf
• Neden ve amaç – Bu LS’i kullanmaya teşvik edebilecek amaçlar
• İpuçları – Bu LS uygulandığında daha fazla değer alma şansını arttıracak tavsiyeler ve yapılmaması gerekenler
• Alternatifler ve çeşitlendirmeler – başka LS’leri denemek veya hayal etmek için alternatifler ve eklemeler
• Örnekler – gerçek uygulama örnekleri
• Yardımcı materyaller – LS’i uygulamak için gerekli olan ve/ya ek destek sağlayabilecek görseller, slaytlar, videolar vb.

Tüm bu maddeler her LS için tanımlanmıştır. Resmi web sitesinden LS Menu altında tüm LS uygulamalarının detaylarını görebilir ve her bir LS için tüm maddelerin içeriğini inceleyebilirsiniz.

Hangi LS Uygulamasını Kullanmalıyım?

Liberating Structure resmi internet sayfası oldukça kullanışlı bir şekilde tasarlanmış. LS menü sayesinde tüm uygulamalarına kolayca ulaşabiliyorsunuz. Her uygulamanın kendine ait bir sayfası ve oldukça detaylı açıklamaları olduğu için anlamayı da kolaylaştırıyor. Bir de hayatı mobilde yaşayanlar için mobil uygulaması da mevcut. Hem iOS hem Android işletim sistemi mağazalarından bu uygulamayı indirebilirsiniz.

LS uygulamalarını öğrenmenin en kolay yolu onu deneyimlemekten geçer. Pratik yapmak, hem daha iyi anlamamızı hem sağladığı faydaları farketmemizi hem de üzeride kendi yorumumuzu ekleyerek geliştirmemizi sağlar.

LS uygulamalarına nereden başlayacağımız, ihtiyacımızın ne olduğu ile ilgilidir. İhtiyacımıza ve/ya yapmak istediğimiz amaca hizmet edecek olan LS uygulamasını seçebilmek için 2 farklı yöntem izleyebiliriz.

1. LS Selection Matchmaker
2. Matching Matrix

LS Selection Matchmaker

LS Selection Matchmaker, klasik bir eşleştirme tekniğidir. LS menüdeki uygulamalar ile o uygulamaların çözdüğü problemler eşleştirilmiştir. Doğru uygulamayaı seçmek için doğru bir problem/ihtiyaç analizi yapmak yeterli olacaktır. Problemi veya ihtiyaç duyulan şeyi bulduğumuzda, kullanmamız gereken doğru LS uygulamasını da bu yöntem ile bulmuş olacağız.

Nasıl mı?

• Öncelikle yaşadığınız zorluk, ortaya çıkarmak istediğiniz problem ve/ya çözüm üretmek istediğiniz durum hakkında düşünün ve bununla birkaç cümle yazın.
• LS Selection Matchmaker’ın bize sunduğu PDF (LS Selection Matchmaker v9) üzerindeki kutucuklardaki yazıları, sizin yazdığınız cümleler ile karşılaştırın. Ulaşmak istediğiniz her hedefin yanına bir işaret koyun (yuvarlak içine de alabilirsiniz)
• İşaretlediğiniz hedefleri kendi içlerinde mantıksal bir dizi oluşturacak şekilde gruplayın. Bu sıralamayı başlangıç, orta, son uygulama olacak şekilde tasarlayın.
• Kritik olmayan hedefleri daha sonra yapılmak üzere listenizden kaldırın.
• Elinizde 3 ila 7 hedef arasında bir dizi varsa, tebrikler ilk LS uygulama serisini elde ettiniz. 🎉👏
• Çeşitliliği arttırmak için daha kısa, uzun seriler oluşturabilirsiniz.
• Oluşturduğunuz serileri başkalarıyla paylaşın karşılaştırın, değiştirin, sizin için en mantıklı olanı bulana kadar devam edebilirsiniz. 💪
• Seçtiğiniz hedef kutucuklarını, hangi uygulamalar ile eşleştiğini bulun. Bundan sonra artık planlamaya başlayabilirsiniz. (İlgili LS uygulamasının zaman planlaması ve hazırlık çalışmaları)

Matching Matrix

Hangi LS uygulamasını seçmemiz konusunda bize yardımcı olabilecek bir diğer yöntem ise Matching Matrix’dir. Bu yöntem de bir eşleştirme yöntemidir. Bu matris ile, uygulamayı kullanacak grupların hedef ve amaçları göz önünde bulundurularak, her bir LS uygulamasının güçlü yönleri ortaya çıkarılmıştır. Karar verme sürecinde de bu güçlü yönler etkili olacaktır.

LS uygulamaları 5 ana grupta incelenmiştir. Bunlar;

• Discovering everyday solutions – problem çözme, koordinasyon, düzenli etkileşimler/toplantılar
• Noticing patterns together – değişiklikleri anlamak/açıklamak, değişiklikleri anlamak için yollar aramak
• Unleashing local action – her bir bireyin aksiyon alması
• Drawing out prototypes – hızlıca küçük parçalar geliştirmek, daha sonra birleştirilebilecek parçalar üretmek
• Spreading innovation – fikirlerin, hizmetlerin, servislerin yayılması ve daha üst seviyelere çıkarılması

LS uygulamalarını alt alta yazıp, yanlarına bu 5 ana grubu kolon haline getirdiğimizde Matching Matrix’i oluşturmuş oluyoruz. Aşağıdaki matriste de hangi LS uygulamasının hangi ana grupta iyi olduğu ✔ (tick) ile belirtilmiştir.

Siz de bu güçlü yanlara göre ihtiyacınıza hangisi hizmet ediyorsa o LS uygulamasını deneyebilirsiniz.

İlkim Dilara KADAKALOĞLU
d.